Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami) sierpień 2025
Newsletter/ Obserwator TEPP (Transformacji Energetycznej Ponad Podziałami)
sierpień 2025
W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
• rewolucyjnego akumulatora do samochodów elektrycznych
• piaskowego magazynu ciepła
• nowego celu OZE dla Polski
• Krajowego Punktu Kontaktowego ds. OZE
• szybkiego rozwoju energetyki obywatelskiej
• pionierskiego projektu magazynu energii w kopalni odkrywkowej
Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek
A. Informacje z wybranych działów
1. Klimat i Środowisko
UE łagodzi regulacje klimatyczne pod presja USA
Unia Europejska i USA zawarły nową umowę handlową, która znosi cła na amerykańskie towary przemysłowe i ułatwia dostęp do europejskiego rynku produktom rolnym. W zamian Bruksela zgodziła się złagodzić kluczowe regulacje środowiskowe i zrównoważonego rozwoju, w tym przepisy dotyczące wylesiania, CBAM oraz dyrektywy CSDDD i CSRD. Porozumienie pokazuje, że pod presją gospodarczą UE jest gotowa ograniczyć swoją ambitną agendę klimatyczną, by utrzymać stabilne relacje handlowe z USA.
https://www.euractiv.pl/section/gospodarka/news/ue-cofa-sie-z-klimatycznej-agendy-pod-presja-waszyngtonu/
2. Energetyka
a) OZE
Pierwsza polska farma wiatrowa coraz bliżej uruchomienia
Na farmie wiatrowej Baltic Power, wspólnej inwestycji Orlenu i Northland Power, zainstalowano już pięć turbin o mocy 15 MW każda - cała instalacja ma ruszyć w 2026 r. i zasilać ponad 1,5 mln gospodarstw domowych. Projekt o łącznej mocy 1,2 GW, który ma pokryć do 3 proc. krajowego zapotrzebowania na energię, jest najbardziej zaawansowaną inwestycją w polską morską energetykę wiatrową. Orlen planuje także kolejne przedsięwzięcia offshore o mocy ok. 5,5 GW.
https://300gospodarka.pl/news/baltic-power-sa-juz-pierwsze-wiatraki
b) efektywność energetyczna
Efektywność energetyczna w samorządach – lokalny motor transformacji
Samorządy odgrywają kluczową rolę w transformacji energetycznej, inwestując w termomodernizację i odnawialne źródła energii, co znacząco poprawia efektywność energetyczną budynków. Dzięki funduszom z KPO możliwe są modernizacje szkół, urzędów czy przedszkoli, które obniżają koszty ogrzewania nawet kilkukrotnie. Wyzwanie stanowi jednak krótki czas realizacji projektów i złożone procedury, od których zależy osiągnięcie realnych oszczędności i redukcji emisji.
https://300gospodarka.pl/news/dotacje-sa-ale-czas-sie-konczy-samorzady-musza-pospieszyc-sie-z-termomodernizacja
Pierwszy w Polsce beton z recyklingu
Holcim Polska wprowadził na rynek pierwszy w kraju gotowy beton workowany z 25-proc. domieszką kruszywa pochodzącego z recyklingu betonu rozbiórkowego. Produkt łączy wysoką wytrzymałość i szybkie wiązanie z ograniczeniem emisji oraz zużycia surowców naturalnych. Nowy beton wpisuje się w trend zrównoważonego budownictwa i rozszerza ofertę niskoemisyjnych rozwiązań.
https://300gospodarka.pl/news/beton-z-recyklingu-pierwszy-na-polskim-rynku
c) transport
Żywotność baterii w elektrykach pozytywnie zaskakuje
Testy ADAC pokazują, że akumulatory w samochodach elektrycznych starzeją się wolniej, niż obawiają się kierowcy – po 160 tys. km Volkswagen ID.3 stracił jedynie 9% pojemności. Odpowiednia kultura ładowania, unikanie skrajnych poziomów naładowania i ekstremalnych temperatur pozwala znacząco wydłużyć żywotność baterii. W praktyce dobrze eksploatowany akumulator może wystarczyć nawet na pół miliona kilometrów, zanim zajdzie potrzeba jego wymiany.
https://globenergia.pl/bateria-w-elektryku-ile-naprawde-wytrzyma-oto-wyniki-testow/
Przymusowa elektryfikacja flot firmowych?
Unia Europejska planuje przyspieszyć elektryfikację transportu, wprowadzając od 2030 r. obowiązek zakupu, leasingu i wynajmu wyłącznie pojazdów zeroemisyjnych do flot firmowych – od korporacji po jednoosobowe działalności gospodarcze. Już od 2027 r. zarządcy będą musieli zapewnić, by 75% nowych aut było elektrycznych - będzie to miało silnie wpływ na rynek, zwłaszcza w Polsce, gdzie firmy odpowiadają za większość rejestracji nowych samochodów. Choć rozwiązanie może przyspieszyć transformację, budzi jednak kontrowersje.
https://globenergia.pl/sposob-na-szybkie-zmniejszenie-emisyjnosci-transportu-przymusowa-elektryfikacja-floty-firmowej/
Akumulator, który może odmienić rynek elektromobilności
Największy producent akumulatorów do samochodów elektrycznych zaprezentował baterie sodowo-jonowe „Naxtra”, które mogą zastąpić obecne ogniwa litowo-jonowe, oferując rekordową trwałość i dziesięciokrotnie niższy koszt produkcji. Nowa technologia umożliwia przejechanie nawet 5,8 mln km bez konieczności wymiany akumulatora, co oznacza koniec problemu krótkiej żywotności baterii w elektrykach. Dzięki wykorzystaniu powszechnie dostępnego sodu rozwiązanie jest także znacznie bardziej ekologiczne i niezależne od ograniczonych zasobów litu czy kobaltu.
https://globenergia.pl/od-przyszlego-roku-elektryki-przejada-10-razy-wiecej-na-jednej-baterii/
3. Rolnictwo
Włochy ograniczają kukurydzę w biometanowniach
We Włoszech od 2022 r. obowiązują przepisy ograniczające wykorzystanie kukurydzy w biometanowniach, dopuszczając jedynie drugi zbiór i promując surowce odpadowe. Nowy system wsparcia premiuje instalacje oparte na resztkach rolniczych i produktach ubocznych, czyniąc klasyczne biogazownie kukurydziane (oparte na kukurydzy specjalnie sadzonej dla uzyskania energii biometanu - przyp. red.) coraz mniej opłacalnymi. Dzięki temu sektor biometanu rozwija się dynamicznie, a do 2026 r. produkcja ma wzrosnąć do 2,3 mld m³.
https://globenergia.pl/wlochy-wyrazne-nie-dla-kukurydzy-w-produkcji-biometanu/
B. Nowe koncepcje, nowe technologie energetyczne
1. Badania technologiczne, innowacje
Tani i wydajny podgrzewacz wody zasilany słońcem i piaskiem
Indyjscy naukowcy opracowali system Fine Sand Solar Geyser, który wykorzystuje energię z paneli fotowoltaicznych do nagrzewania piasku i magazynowania ciepła, a następnie podgrzewania wody. Prototyp osiągnął sprawność ładowania i rozładowania na poziomie około 90–97 proc., dostarczając ponad 140 litrów gorącej wody dziennie. Koszt systemu wynosi ok. 278 dolarów, jego żywotność szacuje się na 25 lat, a zwrot inwestycji następuje po ok. 4,5 roku.
https://www.gramwzielone.pl/magazynowanie-energii/20327031/piaskowy-magazyn-ciepla-dla-prosumenta-nowe-rozwiazanie-z-indii
2. Realizowane/ zrealizowane inwestycje
Wodór w hutnictwie: innowacyjna technologia obniża emisje CO₂
ArcelorMittal w Krakowie wdrożył piece wyżarzalnicze zasilane wodorem, które pozwoliły zmniejszyć emisje CO₂ w tym procesie aż o połowę. Innowacyjna technologia skraca czas obróbki stali, ograniczając zużycie gazu i energii elektrycznej. To ważny krok ku zielonej transformacji hutnictwa, choć największe wyzwania wciąż dotyczą najbardziej emisyjnych innych etapów produkcji stali.
https://www.green-news.pl/4293-arcelormittal-krakow-zaklad-wodor-emisje-amoniak-piece-wyzarzanie
Lokalna samowystarczalność energetyczna w woj. pomorskim
Wodociągi Słupsk planują zainwestować około 50 mln zł w klaster energetyczny, którego celem jest pełna samowystarczalność spółki i bezpieczeństwo energetyczne regionu. Projekt obejmuje cztery typy magazynów energii – bateryjne, biogazowe, biometanowe i cieplne – oraz integrację lokalnych producentów i odbiorców energii. Inicjatywa ma również służyć jako model dla innych regionów i wspierać rozwój społeczności energetycznych.
Komentarz Redakcji:
Rzadki i ciekawy przykład długofalowego myślenia i inwestowania w samowystarczalność
energetyczną i odporność elektroprosumencką (bezpieczeństwo) regionu w woj.
pomorskim.
https://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/wodociagi-inwestuja-w-magazyny-energii-pionierski-projekt-ma-zapewnic-bezpieczenstwo,623309.html
C. Regulacje prawne
1. Regulacje w Unii Europejskiej i na świecie
Niższe koszty dla firm i szansa na inwestycje w zielone technologie
Komisja Europejska wprowadza pakiet deregulacyjny Omnibus, który ma ograniczyć obciążenia administracyjne firm o co najmniej 25–35% i wesprzeć zieloną transformację poprzez uproszczenie raportowania ESG i procedur dla projektów OZE. Dla polskich przedsiębiorstw oznacza to setki milionów złotych oszczędności rocznie oraz możliwość przeznaczenia uwolnionych środków na inwestycje w czyste technologie. Eksperci ostrzegają jednak, że brak presji regulacyjnej może spowolnić dekarbonizację i utrudnić dostęp do zielonego finansowania.
https://300gospodarka.pl/300klimat/pakiet-omnibus-izg
2. Regulacje krajowe
Weto dla ustawy wiatrakowej
Prezydent zawetował tzw. ustawę wiatrakową, co będzie skutkować spowolnieniem rozwoju lądowej energetyki wiatrowej i biometanu oraz ograniczy potencjał obniżenia cen energii w Polsce. Weto zwiększy koszty energii dla rodzin i przemysłu oraz uzależni bezpieczeństwo energetyczne od zagranicznych paliw kopalnych. Ustawa przewidywała m.in. skrócenie minimalnej odległości turbin od zabudowy, ułatwienia proceduralne, wsparcie dla biometanu oraz fundusz partycypacyjny dla lokalnych społeczności, a podpis pod nią Prezydenta miałby realny wpływ na przyspieszenie transformacji energetycznej.
https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/karol-nawrocki-weto-dla-wiatrakow-na-ladzie-minister-motyka-krytykuje/1sr2kv5
Polska podnosi cel OZE
Rząd przedstawił nową wersję Krajowego Planu w Dziedzinie Energii i Klimatu, w której cel udziału OZE w końcowym zużyciu energii wzrósł do 32,1% w 2030 r. i 61,7% w 2040 r. Największy udział w produkcji zielonej energii mają zapewnić lądowe farmy wiatrowe, choć najszybciej rozwijać się będzie fotowoltaika. Realizacja ambitnych celów będzie wymagała intensywnych inwestycji, zwłaszcza że w 2022 r. udział OZE w Polsce wynosił niespełna 17%.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/20328194/polska-zwieksza-cel-oze-najwiecej-mocy-w-fotowoltaice-najwiecej-energii-z-ladowych-wiatrakow
Senat przyjął nowelizację wspierającą OZE
Senat przyjął nowelizację ustawy deregulacyjnej w energetyce, która uprości rachunki za prąd i wprowadzi zmiany dla OZE. Ustawa podnosi próg mocy instalacji wymagającej koncesji z 1 do 5 MW, zwalnia z pozwolenia na budowę fotowoltaikę do 500 kW i wprowadza cable pooling dla lepszego wykorzystania sieci. Prezydent zawetował jednak tę ustawę.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/20326695/ustawa-deregulacyjna-przyjeta-przez-senat
D. Finansowanie, dotacje
Ograniczone dofinansowania pomp ciepła
Pompy ciepła są kluczowym, bezemisyjnym źródłem ogrzewania, wspierającym transformację energetyczną, ale po rekordowej sprzedaży w 2022 r. po 2 latach nastąpił spadek o 22%. Planowane zmiany w programie „Czyste Powietrze” ograniczą finansowanie pomp ciepła, uzależniając je od certyfikacji urządzeń i miejsca ich produkcji. Eksperci ostrzegają, że ograniczenia w dofinansowaniach mogą podnieść ceny, zmniejszyć dostępność technologii i zahamować rozwój polskiego rynku OZE.
https://swiatoze.pl/czyste-powietrze-zmienia-zasady-branza-pomp-ciepla-ostrzega-przed-wykluczeniem-urzadzen/
E. Nowe grupy w sektorze OZE
1. Osoby indywidualne
Co dalej z prosumentami?
W 2031 r. kończy się 15-letni okres ochrony dla pierwszych prosumentów korzystających z net meteringu, a obecne przepisy nie przewidują dla nich dalszych rozwiązań. Brak ciągłości regulacyjnej może oznaczać ryzyko odłączenia części instalacji fotowoltaicznych od sieci, co byłoby stratą dla rynku i systemu energetycznego. Eksperci podkreślają, że to ostatni moment, by rozpocząć prace nad jasnymi zasadami dla ponad 1,5 mln prosumentów.
https://globenergia.pl/koniec-net-meteringu-za-6-lat-co-dalej-z-najstarszymi-prosumentami/
Tauron wprowadza taryfę wielostrefową i doradcę online
Gospodarstwa domowe mogą zaoszczędzić nawet 20% na rachunkach za prąd, wybierając odpowiednią taryfę i zużywając energię w tańszych godzinach. Tauron wprowadził elektronicznego doradcę energetycznego, który pomaga klientom dopasować taryfę do ich stylu życia i wzorców zużycia energii. Nowa taryfa wielostrefowa G13s „Tanie Godziny” oferuje aż 24 strefy cenowe w ciągu doby, zapewniając przewidywalność kosztów i możliwość korzystania z ponad 4 tys. godzin tańszej energii rocznie.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/20327453/elektroniczny-doradca-taurona-pomoze-dobrac-najlepsza-taryfe-za-prad
2. Mali i średni przedsiębiorcy
Duże środki na zielone inwestycje dla średnich firm w Polsce
Europejski Bank Inwestycyjny i Crédit Agricole Bank Polska podpisały umowę wartą 50 mln euro, aby wspierać średnie przedsiębiorstwa inwestujące w transformację energetyczną i ochronę środowiska. Co najmniej 30% środków trafi na projekty proklimatyczne, takie jak fotowoltaika, biogazownie, modernizacje budynków czy zakup pojazdów elektrycznych. Dzięki preferencyjnym kredytom możliwe będzie uruchomienie inwestycji o łącznej wartości nawet 100 mln euro.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/20327007/preferencyjne-finansowanie-dla-firm-na-panele-pv-biogaz-i-efektywnosc-energetyczna
3. Samorządy, miasta i województwa
Największa farma PV w Polsce powstaje na Dolnym Śląsku
Pod Wrocławiem powstanie największa w Polsce farma fotowoltaiczna o mocy 303 MW, realizowana przez VSB Polska z grupy TotalEnergies. Projekt będzie częścią hybrydowego systemu OZE, łączącego energię słoneczną, wiatrową i magazynowanie energii, co ma zwiększyć stabilność dostaw i efektywność inwestycji. Budowa rozpocznie się w październiku 2025 r., a zakończenie planowane jest do końca 2026 r.
https://www.green-news.pl/4282-Slask-elektrownia-fotowoltaiczna-OZE-VSB-hybryda
Bytom stawia na OZE
W Bytomiu realizowany jest projekt „Kopalnia Zielonej Energii”, który wykorzystuje odnawialne źródła energii i wody pokopalniane do zasilania systemu ciepłowniczego. Pierwsza instalacja, łącząca fotowoltaikę, geotermię i pompy ciepła już dostarcza ciepło do budynku mieszkalnego. Dzięki temu ograniczono spalanie węgla i emisję CO₂, a miasto zyskuje nowoczesne, ekologiczne rozwiązania grzewcze.
https://globenergia.pl/kopalnia-zielonej-energii-bytom-fedruje-oze/
4. Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp.
Nowe wsparcie dla inwestorów w zieloną energię
Ruszył Krajowy Punkt Kontaktowy ds. OZE – internetowy serwis wspierający osoby i firmy planujące inwestycje w odnawialne źródła energii. Portal zawiera praktyczne poradniki, listy wymaganych dokumentów, informacje o kosztach i czasie trwania procedur. Dzięki niemu łatwiej zaplanować cały proces inwestycyjny i uniknąć błędów formalnych. Użytkownicy mogą także skorzystać z formularza kontaktowego i uzyskać indywidualne porady ekspertów.
https://globenergia.pl/wystartowal-krajowy-punkt-kontaktowy-ds-oze-co-mozna-tam-znalezc/
Energetyka obywatelska przyspiesza
KPEiK przewiduje, że do 2030 r. w Polsce powstanie około 300 społeczności energetycznych, choć eksperci oceniają, że tempo rozwoju (energetyki obywatelskiej – przyp. red) pozwoli osiągnąć ten wynik już w ciągu kilkunastu miesięcy. Najszybciej rosną spółdzielnie energetyczne, których liczba przekroczyła 120, mimo braku strategii rozwoju i słabej promocji. Ruch ten pokazuje, że transformacja energetyczna może mieć lokalny, obywatelski wymiar, wspierając samorządy, firmy i mieszkańców tańszą oraz czystszą energią.
https://businessinsider.com.pl/gospodarka/energetyka-obywatelska-jak-spolecznosci-zmieniaja-polska-energetyke/n67bdfw
F. Monitoring transformacji energetycznej
1. Rekordy OZE
Rekordowa sprawność ogniw
Naukowcy z Instytutu Fraunhofera opracowali ogniwa słoneczne GaInP, które osiągają rekordową sprawność ponad 40% przy oświetleniu wewnętrznym. Dzięki zastosowaniu tzw. N-dopowania i optymalnej architektury udało się znacznie poprawić wydajność przy słabym świetle, co czyni je idealnymi do zasilania urządzeń IoT działających w budynkach. Technologia ta otwiera drogę do autonomicznych czujników, pilotów czy kalkulatorów, eliminując potrzebę zewnętrznego zasilania.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/20327676/rekordowa-sprawnosc-ogniwa-pv-40-wewnatrz-budynkow
2. Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie
Innowacyjny magazyn energii na terenach pogórniczych
Politechnika Wrocławska realizuje projekt „GrEnMine”, którego celem jest budowa demonstratora grawitacyjnego magazynu energii RM-GES na terenie istniejącej Kopalni Węgla Brunatnego Turów. Inicjatywa o wartości ponad 3,5 mln euro, współfinansowana z europejskiego programu RFCS, ma wspierać stabilność sieci elektroenergetyczne przy rosnącym wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Projekt, w który zaangażowani są także partnerzy z Polski i Europy, ma nie tylko znaczenie technologiczne, ale również środowiskowe, dając nowe funkcje terenom pogórniczym.
https://www.bogatynia.info.pl/newsy/wiadomosci/16595-pionierski-magazyn-energii-powstanie-w-kopalni-turow
Przygotowała:
Katarzyna Kubiczek, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
Redakcja:
Radosław Gawlik, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
| 
